Βιολογία Γ Γυμνασίου

 Παράγραφος 1.1:

Στη φύση μπορούμε να βρούμε 94 χημικά στοιχεία. Στον περιοδικό πίνακα απεικονίζονται 118 στοιχεία. Τα υπόλοιπα (24) δηλαδή έχουν παραχθεί τεχνητά από τον άνθρωπο.
Πχ χημικό στοιχείο είναι ο (C) άνθρακας ο οποίος έχει στον πυρήνα του 6 πρωτόνια.

Τα χημικά στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα για τη ζωή είναι 27.  Ο άνθρακας, το υδρογόνο, το οξυγόνο, το άζωτο συμμετέχουν στο σχηματισμό μορίων των οργανισμών σε ποσοστό 96% w/w.  

Ανόργανες ενώσεις (νερό, άλατα)
  • Οργανικές ενώσεις
Ο κύκλος του νερού. Το νερό καλύπτει το 70% της επιφάνειας της Γης. Εξάτμιση, διαπνοή. Το νερό επίσης είναι το κυριότερο συστατικό των οργανισμών (70%). Το νερό έχει μεγάλη διαλυτική ικανότητα, οι ουσίες έτσι αντιδρούν πιο εύκολα μεταξύ τους. Επίσης το νερό διευκολύνει τη μεταφορά ουσιών σε ζωϊκούς και φυτικούς οργανισμούς.
Άλατα διαλυμένα στο νερό της θάλασσας  4%.

Οργανικές ενώσεις:

  • υδατάνθρακες (πηγή ενέργειας, δομικά συστατικά κυττάρων)
  • πρωτεΐνες (δομικά ή λειτουργικά συστατικά κυττάρων, 20 αμινοξέα στους οργανισμούς από τα 170 που υπάρχουν στη φύση, ένζυμα)
  • λιπίδια (δομικά συστατικά κυττάρων, αποθήκες ενέργειας) 
  • νουκλεϊκά οξέα (κληρονομικά γνωρίσματα, έλεγχος λειτουργιών των οργανισμών, νουκλεοτίδια, RNA, DNA )
Δείτε και το βίντεο από τις amoeba sisters!


Τώρα ας παίξουμε: http://photodentro.edu.gr/v/item/ds/8521/3080

Παράγραφος 1.2: 

Ας θυμηθούμε από πέρυσι:

πλασματική μεμβράνη
πυρήνας
κυτταρόπλασμα
ενδοπλασματικό δίκτυο
αδρό (ριβοσώματα σύνθεση πρωτεϊνών)
λείο (σύνθεση λιπιδίων)
σύμπλεγμα golgi
λυσοσώματα
κενοτόπια (πεπτικά, χυμοτόπια)
μιτοχόνδρια

Βίντεο για τα κύτταρα εδώ.

Παρατήρηση κυττάρων στο μικροσκόπιο.

Ας δούμε τους μονοκυττάρους οργανισμούς και τους πολυκύτταρους εδώ!
Ας παίξουμε: 



Παράγραφος 2.1: 

Ισορροπία στα βιολογικά συστήματά

Επιβίωση για φυτικούς και ζωικούς οργανισμούς.

Στο διάστημα τα φυτά τι θα κάνουν; Δείτε εδώ.

Μέλισσες ένα αξιοθαύμαστο παράδειγμα οργάνωσης, δείτε εδώ
  • Ιστοί, όργανα, συστήματά συνεργάζονται
  • Τροφή, αποφυγή εχθρών, ζευγάρωμα 
Αλληλεπίδραση οργανισμών με αβιοτικούς παράγοντες

Σχέσεις ανάμεσα σε οργανισμούς του ιδίου είδους:
Αναπαραγωγικές σχέσεις
Ανταγωνιστικές σχέσεις
Σχέσεις συνεργασίας

Σχέσεις ανάμεσα σε οργανισμούς διαφορετικού είδους:
Τροφικές σχέσεις
Σχέσεις συμβίωσης και αμοιβαίας προσφοράς

Οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διάφορων παραγόντων ενός οικοσυστήματος λειτουργούν ως ρυθμιστικοί παράγοντες που ελέγχουν την ισορροπία του.
Βίντεο που δείχνει πώς οι λύκοι άλλαξαν το οικοσύστημα.

Παράγραφος 2.2:

Αυτότροφοι οργανισμοί ή παραγωγοί (φωτοσυνθέτουν, κάνουν τις ανόργανες ουσίες οργανικές)
πχ χερσαία και υδρόβια φυτά, οργανισμοί φυτοπλαγκτόν

Ετερότροφοι οργανισμοί (δεν φωτοσυνθέτουν, δεν μπορούν να κάνουν την ανόργανη ύλη οργανική)
 πχ ζώα φυτοφάγα (καταναλωτές 1ης τάξης αν τρέφονται από παραγωγούς), ζώα σαρκοφάγα (καταναλωτές 2ης τάξης αν τρέφονται από φυτοφάγα ζώα)
επίσης σε αυτήν την κατηγορία ανήκουν και οι μύκητες

Αποικοδομητές (τρέφονται με νεκρή οργανική ύλη την οποία μετατρέπουν σε ανόργανη)
πχ. βακτήρια, μύκητες ή πρωτόζωα

Παράγραφος 2.2:

Τροφική αλυσίδα και τροφικό πλέγμα. Ποιες είναι οι διαφορές τους; Πότε χρησιμοποιούμε την αλυσίδα και πότε το πλέγμα; Τι βλέπουμε μέσα από αυτές τις αναπαραστάσεις;
Πορεία τροφής και ροή ενέργειας.
Τι είναι τροφικό επίπεδο;
Τροφική πυραμίδα αριθμού οργανισμών ή πληθυσμού.
Τροφική πυραμίδα βιομάζας.

Σε κάθε τροφικό επίπεδο "περνάει" το 10% του αμέσως προηγούμενου.

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/3714?locale=el?

http://photodentro.edu.gr/lor/r/8521/7430?locale=el?


Παράγραφος 5.1:

Όλοι οι οργανισμοί εμφανίζουν δομικά χαρακτηριστικά και επιτελούν συγκεκριμένες λειτουργίες.
Οι ενώσεις που είναι υπεύθυνες γι' αυτό είναι οι πρωτεΐνες. Η δράση των πρωτεϊνών καθορίζεται από τη σειρά των αμινοξέων.  Η σειρά των αμινοξέων  καθορίζεται από το DNA.  Εκτός βέβαια από το DNA ρόλο σημαντικό σε έναν οργανισμό παίζει και το φυσικό του περιβάλλον.


Καθορισμός φύλλου στον άνθρωπο.


Βίντεο για τα χρωμοσώματα και τον καρυότυπο.


Παράγραφος 5.2:

Βάσεις DNA:
Αδενίνη (Α) , Θυμίνη (Τ) , Κυτοσίνη (C) , Γουανίνη (G).
Οι συμπληρωματικές είναι αντίστοιχα:
Θυμίνη (Τ),  Αδενίνη (Α),  Γουανίνη (G), Κυτοσίνη (C)

Bάσεις RNA:
Αδενίνη (Α) , Ουρακίλη (U) , Κυτοσίνη (C) , Γουανίνη (G).
Οι συμπληρωματικές είναι αντίστοιχα:
Ουρακίλη (U),  Αδενίνη (Α),  Γουανίνη (G), Κυτοσίνη (C)

Πολύ ενδιαφέρον project για να βοηθήσουμε τους ερευνητές στην ιατρική.



Αντιγραφή εδώ
Προκύπτουν δύο αλυσίδες (η μία είναι παλιά και η άλλη νέα). Η αντιγραφή του DNA γίνεται πριν την κυτταρική διαίρεση. Βίντεο για αντιγραφή και εδώ.

Μεταγραφή εδώ
Η σύνθεση των πρωτεϊνών γίνεται στα ριβοσώματα. Δεν γίνεται το DNA να βγει έξω από τον πυρήνα του κυττάρου. Γι'αυτό το mRNA θα μεταφέρει την πληροφορία από το DNA στο ριβόσωμα.

Μετάφραση εδώ
Βίντεο για μετάφραση.



Παράγραφος 5.3:

Είδαμε μέχρι τώρα ότι οι διπλοειδείς οργανισμοί περιέχουν τις γενετικές πληροφορίες (γονίδια) δύο φορές, μία από τον πατέρα και μία από την μητέρα. Κάθε γονίδιο μπορεί να εμφανίζεται με διαφορετικές μορφές που ονομάζονται αλληλόμορφα. Άρα κάθε άτομο για κάθε χαρακτηριστικό έχει δύο αλληλόμορφα (στις αντίστοιχες θέσεις των ομόλογων χρωμοσωμάτων).

Ένα άτομο μπορεί να έχει ίδια ή διαφορετικά αλληλόμορφα για ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό.
Αν έχει ίδια αλληλόμορφα τότε το άτομο ονομάζεται ομόζυγο για αυτό το χαρακτηριστικό. Αν είναι διαφορετικά το άτομο ονομάζεται ετερόζυγο.

Ας πάρουμε τους λοβούς των αυτιών. Κάποιοι άνθρωποι έχουν προσκολλημένους λοβούς και άλλοι δεν έχουν.

Τι μπορεί να ισχύει;

  • Αν ο πατέρας και η μητέρα έχουν προσκολλημένους λοβούς τότε και το παιδί θα έχει προσκολλημένους λοβούς. (ομόζυγο άτομο)
  • Αν ο πατέρας και η μητέρα έχουν ελεύθερους λοβούς τότε και το παιδί θα έχει ελεύθερους λοβούς.  (ομόζυγο άτομο)
  • Αν ο πατέρας ή η μητέρα έχουν προσκολλημένους λοβούς και αντίστοιχα ο άλλος γονιός έχει ελεύθερους λοβούς τότε το παιδί θα έχει ελεύθερους λοβούς (ετερόζυγο άτομο). Αυτό συμβαίνει γιατί οι ελεύθεροι λοβοί έχουν ένα αλληλόμορφο γονίδιο το οποίο καλύπτει τη δράση του αλληλόμορφου για τους προσκολλημένους λοβούς. Αυτό το γονίδιο ονομάζεται επικρατές. Το αλληλόμορφο γονίδιο το οποίο δεν εμφανίζει τη δράση του ονομάζεται υπολειπόμενο.


Δείτε εδώ

Ενδιαφέρον βίντεο: εδώ

Παράγραφος 5.4:  Mίτωση και Μείωση

Για να δούμε τι είναι η μίτωση!

μίτωση σε μικροσκόπιο.

Η μίτωση είναι η διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης των σωματικών κυττάρων μας. Από 46 χρωμοσώματα τα κύτταρα έχουν 46 και πάλι χρωμοσώματα.

Η μείωση είναι η διαδικασία της κυτταρικής διαίρεσης των γαμετών μας (ωάρια, σπερματοζωάρια). Τα κύτταρα που προκύπτουν  (4) έχουν τον μισό αριθμό χρωμοσωμάτων δηλαδή 23.

Βίντεο με σύγκριση.

Τα χρωμοσώματα του κουνουπιού στα κύτταρα του είναι 6. Πώς γίνεται σε αυτήν την περίπτωση η μίτωση και πώς η μείωση; Μπορείτε να εκτυπώσετε τον καρυότυπο του ανθρώπου εδώ.

Παράγραφος 5.5:  Κληρονομικότητα

Οι οργανισμοί έχουν πληθώρα χαρακτηριστικών τα οποία έχουν κληρονομήσει από τους γονείς τους. Έχουν όμως και πολλά χαρακτηριστικά οι οργανισμοί τα οποία οφείλονται στις επιδράσεις του περιβάλλοντος. Αυτά είναι χαρακτηριστικά επίκτητα.
Το σύνολο των αλληλόμορφων αποτελεί τον γονότυπο του οργανισμού και το σύνολο των χαρακτηριστικών (μορφολογικά, ανατομικά κτλ) του αποτελεί το φαινότυπό του.

Νόμοι του Μέντελ 

  • Τα άτομα που προέρχονται από διασταύρωση ομόζυγων γονέων οι οποίοι διαφέρουν σε ένα ή περισσότερα χαρακτηριστικά είναι ομοιόμορφα μεταξύ τους ως προς τα χαρακτηριστικά αυτά
  • Αν διασταυρωθούν ετερόζυγα άτομα επανεμφανίζονται στους απογόνους τους τα χαρακτηριστικά των γονέων τους με καθορισμένη αναλογία

Ας δούμε εδώ τους νόμους του Μέντελ.


To τετράγωνο του Punett μας βοηθάει για να δούμε πώς τα αλληλόμορφα γονίδια κληρονομούνται από τους γονείς στα παιδιά.

Ένα πολύ πρόσφατο άρθρο ρίχνει φως σε κληρονομικά νοσήματα.

Παράγραφος 5.6: Μεταλλάξεις

Οι οργανισμοί μερικές φορές εμφανίζουν νέα χαρακτηριστικά τα οποία οφείλονται σε αλλαγές στο DNA τους. Αυτές οι αλλαγές συμβαίνουν είτε τυχαία είτε λόγω επίδρασης παραγόντων του περιβάλλοντος. Αυτές οι αλλαγές ονομάζονται μεταλλάξεις.
Παράγοντες οι οποίοι προκαλούν τις μεταλλάξεις ονομάζονται μεταλλαξογόνοι και μπορεί να είναι χημικές ουσίες ή ακτινοβολίες (πχ υπεριώδης ακτινοβολία)
Πχ σύνδρομο down: 24 χρωμοσώματα από τη μητέρα τελικά το παιδί έχει ένα χρωμόσωμα παραπάνω.
Πχ αλφισμός : μια μετάλλαξη σε ένα γονίδιο έχει ως συνέπεια να μην παράγεται μια χρωστική η μελανίνη και έτσι αυτοί οι άνθρωποι έχουν λευκό δέρμα και λευκά μαλλιά.

Οι μεταλλάξεις δεν προκαλούν πάντα ασθένειες. Με τις μεταλλάξεις δημιουργούνται νέα αλληλόμορφα που δίνουν νέες ιδιότητες στους οργανισμούς και έτσι αυξάνεται η γενετική ποικιλότητα.




Παράγραφος 7.1: Η εξέλιξη και οι "μαρτυρίες" της.

Οι οργανισμοί εμφανίζουν πολλές ομοιότητες. (κύτταρα, νερό κτλ). Οι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι η ποικιλότητα των οργανισμών οφείλεται στην εξέλιξη. Η θεωρία της εξέλιξης θεμελιώθηκε από τον Δαρβίνο.
Αυτή η διαδικασία είναι μια συνεχής διαδικασία και είναι εμφανής τόσο στην ποικιλομορφία των διαφορετικών ειδών όσο και στην ποικιλομορφία μεταξύ των ατόμων του ίδιου είδους.
Σε έναν πληθυσμό κάποια άτομα είναι καλύτερα προσαρμοσμένα στο συγκεκριμένο περιβάλλον. Αυτά τα άτομα έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να επιβιώσουν αλλά και να δώσουν περισσότερους απογόνους.

Αυτή η διαδικασία της επιβίωσης του καλύτερα προσαρμοσμένου οργανισμού ονομάζεται Φυσική Επιλογή.
Αυτή η διαδικασία της διαφοροποίησης μπορεί να οδηγήσει σε νέα είδη αλλά και σε εξαφάνιση ειδών. Για να υπάρχει ποικιλομορφία πρέπει να υπάρχουν και μεταλλάξεις οι οποίες θα είναι ευνοϊκές για την επιβίωση των ατόμων.  
Οι αποδείξεις για την εξέλιξη βρίσκονται στα απολιθώματα και στις βιοχημικές αποδείξεις.

Αν ένα ζώο πεθάνει και καλυφθεί από λάσπη, τότε μπορεί κάποια ανόργανα υλικά να αντικαταστήσουν τα σκληρά μέρη του και να δώσει το απολίθωμα (η διαδικασία λέγεται απολίθωση).
Η μελέτη των πρωτεϊνών (βιοχημικά δεδομένα) δίνει πληροφορίες για το αν τα είδη είναι συγγενικά μεταξύ τους. Όσο πιο όμοιες είναι οι πρωτεΐνες τόσο πιο συγγενικά είναι τα είδη.

Μπορείτε να δείτε και την παρουσίαση που κάναμε στο μάθημα εδώ.

Βίντεο για την εξέλιξη

Προσομοίωση για τη φυσική επιλογή


video για την ανθρώπινη εξέλιξη

ταινία για την εξέλιξη




No comments:

Post a Comment